دهم و یازدهم مهرماه ۱۳۸۷ در تقویم اعضای انجمن آسمان توس با یک ضربدر مشخص شده است. این یعنی بار دیگر کوله پشتی ها را باید بست و آماده ی دیدار دوباره از آسمان شد. سه قلعه شهری مهمان نواز و کویری میزبان شور و اشتیاق رصد گران خراسانی بود. این برنامه در سه بخش آزاد، رقابتی و عکاسی نجومی به حمایت بنیاد فرهنگی رضوی برگزار شد.

صبح پنجشنبه یازدهم مهرماه جمعیتی از منجمان و عکاسان به سمت کویر سه قلعه در استان خراسان جنوبی به راه افتادند. فضای صمیمی و شادی بین شرکت کنندگان برقرار است. از پنجره یکی یکی شهر ها و روستاها را می شماریم، کیلومترها را می خوانیم، به ساعتمان نگاه می کنیم و … پس کی می رسیم؟ تعدادی برای اولین بار در این برنامه شرکت کرده بودند اما هیچ تفاوتی بین آنها و کسانی که تجربه ی قبلی رصد در سه قلعه را داشتند، نبود. همه به نوعی مشتاق و منتظر بودند.

به خوابگاه سه قلعه که رسیدیم، استراحتی کردیم، نماز خواندیم و راه افتادیم به سوی کویر. در راه به جاده‌ی وسیع کویری می نگریستیم و پنجره هایی که پر از خاک بود و دور دست ها از پشت آنها دیده نمی شد.

خوش آمدید! اینجا کویر سه قلعه است. چند دقیقه ای تا غروب فاصله است. گروه ها وسایلشان را به محل های تعیین شده می برند. ۱۸ گروه در بخش رقابتی به توصیه های آقای ربانی گوش می دهند. پس از اینکه داور هر گروه مشخص شد و گروه ها وسایل اپتیکی خود را آماده کردند، سوت شروع رقابت زده می شود. آغاز چهارمین رقابت صوفی منطقه ای. در این دوره از رقابت ها ۳۲ نفر که شامل ۱۲ خانم و ۲۰ آقا هستند اجرام عمق آسمان را رصد می کنند. داوران عبارتند از: آقایان ربانی، فتح الله زاده، دیانی و خانم اصغر پور. رقابت از ساعت ۱۸:۳۰ آغاز می شود و تا ۵:۰۰ بامداد ادامه خواهد یافت. بازه ی استراحت از ساعت۲۳:۰۰ الی ۲۴ قرار خواهد گرفت …

گروه ها به همراه داورانشان وجب به وجب آسمان را زیر و رو می کردند.

اینجا، کویر سه قلعه، آسمانش آرام تر از هر جای دنیاست. برای ما مردمی که با نورهای نئون و مهتابی بزرگ شده ایم، نور پهنه ی راه شیری روشنایی عظیمی است.

امشب شرایط هوا مناسب است. گاهی سرما به زیر پوستمان می دود اما سرمایی لذت بخش! شبی آرام در پیش است. آسمان شبیه کویر است. آسمان آن بالای بالا و کویر این پایین پایین. در هر دوتایش گم می شویم. هر کدامشان را که ببینیم، کوچک تر از همیشه می شویم. آسمان به اندازه ی پهنه ی وسیع کویر کوچکی را یادمان می اندازد و همچنین احساس ترس و آرامشی عجیب.

نیمه های شب است ولی صداها بیشتر شده. صداهایی که به یکدیگر اجرام را نشان می دهند، صورت های فلکی را پیدا می کنند، از یکدیگر می پرسند: تا به حال چند جرم دیده ای؟ به یکدیگر خسته نباشید می گویند… صداها هیچ کدامشان خسته نیستند. راه طولانی و ایستادن پشت تلسکوپ ها برای مدتی طولانی کسی را خسته نکرده. خدا قوت به همگی!

در این شب سه کمیته ی “داوری”، “خدمات” و “پشتیبانی فنی” فعالیت می کردند. چادری که کمی دورتر از گروه ها برپا شده بود هر چند وقت یکبار مراجعانی داشت. تعدادی از وسایل اپتیکی که با مشکل برخورده بودند توسط کمیته ی فنی تعمیر شد و این در نوع خود فعالیتی بود که بسیار جلب توجه می کرد و نگرانی رصدگران را به حداقل می رساند. ایده تشکیل کمیته پشتیبانی فنی توسط آقای ربانی مطرح شد و برای اولین بار در این برنامه رصدی اجرایی گردید.

سپیدی صبح کم کم به زیر پوست شب می دود. آخرین جرم ها توسط گروه ها رصد می شوند و داوران در مقابل نام هر جرم تیک می زنند. سوت پایان رقابت زده می شود. پایان یک شب رصدی و رقابتی. گروه های عکاسی برایشان سوت پایان معنا ندارد. با روشن شدن نیمی از آسمان شاترها به پایین فشرده می شوند و تق! ثبت پایان شبی به یادماندنی.

با طلوع خورشید، وسایل اپتیکی جمع شدند و آماده ی صبحانه شدیم. چای داغ، نان و کره و عسل، پنیر و حلواارده، صبحانه ای بسیار لذیذ و چهره های خندان به ما صبح به خیر می گویند. پس از صبحانه برنامه ی اختتامیه و اعلام برندگان این رقابت است. آقای ربانی، داور با تجربه ی مسابقات رصدی، مقدمه ای بر نام این رقابت می گویند. رقابت رصدی صوفی بیانگر قدردانی از خدمات این منجم بزرگ است. شبی دور هم جمع شده ایم و با نام “صوفی” تا صبح به مشاهده ی اجرام پرداخته ایم. “رقابت” بهانه ای است برای “بزرگداشت” و “یادبود”. پیام آقای مهندس آرین را نیز آقای ربانی برایمان قرائت می کنند:”از آنجائیکه این سرزمین جاوید جایگاه پرورش دانشمندان، پیامبران، شاعران و بزرگان تاریخ ساز بوده است، ما هم مانند پدران و مادران سخت کوش خود باید کوشش کنیم تا به پیشرفت علم و دانش در این سرزمین جاوید خدمت نموده، در برابر گذشتگان سربلند گردیم. منوچهر آرین”. آقای ربانی ضمن تشکر از حمایت های مادی و معنوی بنیاد فرهنگی رضوی توضیحاتی را در رابطه با نحوه ی داوری بیان نمودند. در شب گذشته ۱۱۶۹ جرم رصد شد. و حدود ۲۹۳ جرم توسط هر داور تایید شده بود.

اما برندگان این دوره:

رتبه ی اول: آقای اسماعیل مرادی و احمد نظام با ۱۲۰ جرم رصد شده. از این گروه با اهدای بن خرید چهار میلیون ریال تجهیزات نجومی، لوح و تندیس رقابت تقدیر به عمل آمد.
رتبه ی دوم: آقای معین پاکجو با ۱۱۲ جرم تایید شده، برنده ی سه میلیون ریال حواله ی خرید تجهیزات نجومی، لوح تقدیر و تندیس.
رتبه ی سوم به دلیل نرسیدن به حد نصاب تعیین شده به هیچ یک از گروه ها تعلق نگرفت.

همچنین از رصدگران کانون امام علی (ع) سه قلعه به واسطه تلاش چشمگیرشان تقدیر شد.

از دو گروه تلاشگر دیگر نیز تقدیر شد. گروه سه نفره ی آقایان: امیر کامکار، امیر رضا دهقان، محمد حسین شریف زاده که با دوربین دو چشمی ۸۸ جرم را رصد کرده بودند (جایزه ی هفتصد و پنجاه هزار ریالی و لوح و تندیس رقابت به این گروه تعلق گرفت) و تقدیر ویژه ی دیگر برای خانم پریسا عظیمایی با رصد ۷۷ جرم در اولین تجربه ی رصدی خود. به ایشان پانصد هزار ریال و لوح تقدیر و تندیس اهدا شد.

از داوران و کمک داوران نیز که در این شب با تلاشی خستگی ناپذیر به تایید اجرام می پرداختند، تقدیر به عمل آمد.

لازم است یک خسته نباشید بگوییم و یک تشکر صمیمانه از مسؤولین اجرایی این برنامه از جمله آقایان گوهریان، قربان نژاد، اخلاقی، صفاران و خانم ها زرقی، عطایی و اصغر پور. یک خسته نباشید و تشکر از راه دور برای آقای مطیعی که زحمات بسیاری را برای برگزاری و برنامه ریزی این برنامه بر عهده داشتند و جای ایشان بسیار در این سفر خالی بود.

پس از مراسم کوتاه و صمیمانه همگی عکسی دسته جمعی گرفتیم. چشم می دوزیم به یک لنز کوچک، یک لبخند، یک شاتر و … ثبت یک خاطره.

آماده ی رفتن به میان تپه ماهورها می شویم. آماده ی تجربه ی دیگری از کویرنوردی و دویدن میان شن های خنک کویر، زیر گرمی آفتاب.

نوشتن گزارش از اینجا به بعد سخت می شود. کویر به آن بزرگی را مگر می شود در چند کلمه ی کوچک جا داد؟ و صدای آن همه خنده و سکوت و تنهایی و فریاد یک عالمه فکر. باور کنید کلمه ها گم شده اند. بازهم عکس. چند تصویر به دادمان می رسد. از پشت چهار گوش کوچکمان به بالا بلندی تپه ها نگاه می کنیم، به مارمولک های کوچک، دریاچه ی خشک نمک، بوته های خار، خورشید از پشت یک تپه؛ آدم ها، آدم ها، آدم ها … خوش به حال کویر. خوش به حال کویر به خاطر همه ی صبوریش و تمام افتادگی اش. خوش به حال ما که می توانیم روی یک تپه ی بلند بنشینیم و احساس یگانگی کنیم و فکر کنیم که انتهای آسمان کجاست؟ چه حضور سنگینی دارد خدا در کویر! چرا در بیشتر نوشته های بزرگان، کویر را با خدا یاد می کنند؟ و مردم کویر؟ آن ها میان دریای قناعت زندگی می کنند … خوش به حال مارمولک ها …

باید برگردیم. اتوبوس ها منتظرند. هوا گرم است. سر و صورتمان خاکی است. نفس نفس می زنیم. دنبال آب سرد می گردیم. آبمیوه های خنک حالمان را جا می آورند. برمی گردیم. اتوبوس ها راه می افتند. چند لحظه ای می گذرد و همگی خوابشان بردهاست!

اولبن توقفمان در خوابگاه سه قلعه است. آنجا نماز می خوانیم و آبی به سر و صورت می زنیم . ناهار را در رستورانی میان راه می خوریم. سپس به سمت مشهد راه می افتیم. شب حدود ساعت ۲۱ به مشهد می رسیم. خانواده ها منتظر ایستاده اند. برگشته ایم از یک سفر دو روزه با لباس هایی خاک آلود و یک کوله پشتی پر از خاطره های ناب، تصویرهای به یادماندنی و ستاره و خاک و شن کویر …

گزارش: افروز ارزه گر، گروه نجوم آماتوری آسمان توس