هنوز چند هفته از شایعات آخر دنیا و برخورد شهاب سنگی که نابودی زمین و تمام شدن دنیا را نوید می داد نگذشته است، روزهایی که برای ما نجومی ها بسیار خاطره انگیز بود. اینکه هر روز به دوستان و افرادی که ما را به نام منجم می شناسند بگوییم که:نه! نترسید، هیچ اتفاقی قرار نیست بیافتد! شهابسنگ کجا بود؟؟ کی گفته قراره به زمین برخورد کنه؟ کی گفته خورشید طلوع نمی کنه؟ آقا اینقدر به این شایعات نجومی گوش نکنید و …
اما این بار آسمان باز هم همه ما را غافلگیر کرد! یک برخورد ناگهانی و پیش بینی نشده! اتفاقی که در طول تاریخ نگوییم بی سابقه ولی کم سابقه بوده است!
صبحگاه جمعه ۲۷ بهمن ماه برخورد شهابسنگی در ناحیه چیلیابینسک روسیه همه مردم را شگفت زده کرد. این تیتری بود که این بار شایعه نبود. حقیقت داشت! واقعا شهابسنگی به زمین برخورد کرده بود و چند صد نفر از این حادثه آسیب دیده بودند.
جالب تر این بود که دقیقا همان شب، یعنی شامگاه جمعه قرار بود سیارکی با نام DA14 2012 از نزدیک ترین فاصله اش نسبت به زمین عبور کند. که البته این گذر از مدت ها قبل پیش بینی شده بود و هیچ گونه ارتباطی با برخورد روسیه نداشته است!!
با برخوردی که رخ داده بود میل و رغبت برای رصد سیارک بسیار بیشتر شده بود و تصمیم گرفتیم که حتما گذر امشب این سیارک را رصد کنیم.
فرصت چندانی نبود و تازه ساعت ۱۵ عصر تصمیم به رصد سیارک گرفتیم، خلاصه به هر نحوی که بود هماهنگی ها صورت گرفت و ساعت ۹ شب به رصدگاه حرکت کردیم. مکان رصد، روستای مایون (مایانات) در شهرستان طرقبه تعیین شده بود و از آنجا که پیش بینی ها حاکی از این بود که سیارک در ساعت ۲۳ به قدر ۷ یا حتی ۶٫۸ می رسید و با شناختی که از قبل از محل رصد داشتیم حتی با اینکه می دانستیم آلودگی نوری شهر مشهد در افق شرقی ما قرار خواهد داشت و مسیر گذر سیارک نیز از نیمکره شرقی آسمان خواهد بود. اما از آنجا که سیارک در پرنورترین زمان خود در ارتفاعی بیش از۶۸ درجه از افق قرار می گرفت و آلودگی نوری شهر مشهد نیز در افق شرقی در بیشترین سمت خود تا ارتفاع ۳۰ درجه بیشتر نمی بود پس نمی توانست اختلالی در رصد ما ایجاد نماید.
ساعت ۲۱:۳۰ در محل رصد حاضر بودیم. دو نفر از افراد به محض استقرار در محل به کمک لپ تاپ مختصات بعد و میل سیارک را در نقشه ای با دقت بالا برای هر ۵ دقیقه ثبت کردند. همزمان دیگر اعضا اقدام به استقرار تلسکوپ ها و دوربین های دوچشمی نمودند. از ساعت ۲۲ به طور جدی کار رصد آغاز شد. البته هنوز ثبت داده ها در نقشه ادامه داشت.
در این لحظات شور و اشتیاق ما برای رصد یک نقطه نورانی کوچک متحرک بسیارمثال زدنی بود. و فریاد نقشه کو؟؟ نقشه کو؟ از کنار هر ابزار به آسمان می رفت. تا ساعت ۲۴ رصد ادامه داشت. لحظات هیجانی بسیاری را پشت سر گذاشتیم. تکینیک بسیار مفیدی که در خصوص این نوع رصد ها قابل استفاده است این است که مکانی را در امتداد مسیر حرکت سیارک در آسمان پیدا کنید، سپس کمین کنید و انتظار بکشید ….. انتظار عبور سیارک در درون چشمی و اگر سیارک دیده نشد بار دیگر و مکانی دیگر و الی آخر …
اما با تمام تلاش ها، هیجان ها، توهماتی از دیدن سیارک و تمامی لحظات شیرینی که داشتیم متاسفانه موفق به رصد سیارک نشدیم.
اگر تا کنون در برنامه های رویت هلال شرکت کرده باشید می توانید احساس عدم موفقیت در رصد یک جرم متحرک را در آسمان کاملا درک کنید. اما این رصد تجارب بسیار مفید و عالی را برای تک تک ما به ارمغان آورد. تجاربی که بعید می دانم دیگر بتوانیم آن را به این زودی ها بار دیگر تجربه کنیم.
دلیل ناموفق بودن ما در رصد ضعف ابزار اپتیکی و عدم در اختیار داشتن نقشه دقیق و یا مشکلات جوی نبود بلکه احتمالا دلیل ناموفق بودن رصد ما تنها عدم آرامش، استرس و هیجان ناشی از رصد و فشردگی برنامه بود که در لحظات حساس، رصدگران و نقشه خوان های گروه را، مانع از تمرکز لازم و کافی به روی ابزار و دقت مورد نیاز می کرد.
تجهیزات مورد استفاده در این رصد:
تلسکوپ ۸ اینچ دابسونی، تلسکوپ ۵ اینچ اسکای واچر، دوربین دوچشمی ۸۰*۲۰ ، ۴۵*۱۲
افراد شرکت کننده در رصد:
محمد حسین طالع زاده- حامد قادری- رضا حبیبی – ابراهیم وظیفه دوست- مجید قاسمی – گلناز بیات- مریم ملی – وجیهه سبزعلی و الهه امیری

obs_91_11_27

گزارش: محمد حسین طالع زاده
عکس: حامد قادری